Aferez

AFEREZ başta hematoloji, olmak üzere, nöroloji, immünoloji, romatoloji, dermatoloji, endokrinoloji, gastroenteroloji, nefroloji, yoğun bakım, kardiyoloji, onkoloji, kardiyovasküler cerrahi, göğüs cerrahisi, kadın hastalıkları ve doğum, reanimasyon, acil tıp, klinik mikrobiyoloji ve enfeksiyon hastalıkları gibi birçok bilim dallarını ilgilendiren günümüzde ekstrakorporeal tedaviler, hücresel tedaviler, transfüzyon tıbbı ve kan bankacılığı, hücre ve kök hücre tedavileri alanında olmazsa olmaz bilim dalı haline gelmiştir.
Aferez uygulamaları hasta ya da gönüllü bir vericinin kanının, tıbbi bir cihazdan geçirilmek sureti ile bir veya birden fazla bileşenine ayrıldığı ve kalanın vücut dışı bir tedavi ile veya tedavisiz geriye döndürüldüğü veya ayrıştırılan bileşenin değiştirildiği bir işlemdir. Dünyada 1990’lı yıllarda yaygınlaşmış olan aferez merkezleri, ülkemizde başlangıçta çok az kapsamlı hastanelerin bünyesinde bulunmakta iken günümüzde sertifikalı merkez sayısı 100’ün üzerindedir. Söz konusu merkezlerde 15’in üzerinde farklı işlem yapılır hale gelmiştir. Günümüzde, terapötik aferez uygulamaları ile %90’lara varan başarı oranları elde edilebilmektedir. Başka bir açıdan bakıldığında ise başta hematoloji olmak üzere, birçok bilim alanını ilgilendiren ve bazı hastalıkların tedavisinde kür sağlayan bir bilim dalı hüviyetine kavuşmuştur.

“World Apheresis Association” (Dünya Aferez Birliği) 1984 yılında kurulmuştur. Türkiye’de ise aferez nispeten genç bir bilim dalıdır. Ülkemizde ilk aferez kongresi 2003 yılında gerçekleştirilmiştir. 2010 yılında Terapötik aferez yönetmeliği yürürlüğe girmiş ve 2010 yılı ortalarında birçok batı ülkesinin örnek gösterdiği aferez sertifikasyon kursları başarıyla uygulanmaya başlamıştır. Aferez eğitimleri EHA tarafından CME kredisi ile akredite edilmiştir. 2011 yılında “Terapötik aferez: Temel prensipler ve uygulamalar” kitabı Türk tıbbının hizmetine sokulmuştur. 2005 yılında Avrupa ve 2013 yılında da Dünya aferez kongrelerine ev sahipliği yapılmıştır. 2013 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen Dünya kongresi tarihindeki en geniş katılımlı kongre olma hüviyetine sahiptir. Elsevier yayın grubuna ait SCI kapsamında “Transfusion and Apheresis” dergisi ülkemize kazandırılmıştır. Son olarak da Türk bilim adamı Prof. Dr. Fevzi Altuntaş uluslararası alanda yaptığı çalışmalar sonucu olarak 2016 yılında Fransa’da yapılan seçimle Merkezi Kanada’da olan “World Apheresis Association (Dünya Aferez Birliği)” Başkanı olmuştur. Bu başkanlık Türk akademi camiasının 
geldiği yerin bir göstergesidir. Dünya Aferez Kongresi küresel COVID-19 salgını izin verirse 2022 yılında İstanbul’da gerçekleştirilecektir.
Dünyada aferez teknolojileri baş döndürücü bir hızda ilerlemektedir. Bu alanda ülkemizin de aynı hızı yakalaması gereklidir. Bu bağlamda aferez teknolojisinin geliştirilmesi ve üretimi için üniversiteler, bilim insanları ve yatırımcılarımızın ortak çalışmalar yapması çok önemlidir. TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile ortak ulusal projelerin geliştirilmesi bu konuda atılması gereken öncelikli ve zaruri bir adımdır.
Her yapı sürdürdüğü çok çeşitli iletişim süreç ve faaliyetleri sonucunda kendi algısını oluşturur. Siz, kendi hakkınızda bir şey söylemezseniz; başkalarının söyleme hakkı doğar. Bu bağlamda dilek ve temenninin ötesinde çalışmak, üretmek ve somut çıktılar oluşturmak son derece önemlidir. Türk aferez bilimi de YÖK tarafından kabul edilmiş bir yan dal olmayı çoktan hak etmektedir. Ayrıca yüksek lisans ve doktora programlarının açılması bilim dalının gelişmesine ciddi katkılar sağlayacaktır. Burada üniversitelerimiz, akademisyenlerimiz, sivil toplum kuruluşlarımız ve aferez camiasının rolü son derece önemlidir.
Bu kitabın Türkçe sürümünün hematoloji bilim dalı, terapötik aferez merkezleri ve aferez ile ilgili diğer tüm bilim dalları çalışanları için bir başvuru kitabı olarak yararlı olacağına inanıyorum. Ülkemizin ihtiyacı olan önemli bir açığı kapatacaktır. Teknisyeninden hekimine, öğrencisinden öğretim üyesine, hastasından sağlık sektörü temsilcilerine kadar geniş bir yelpazeye katkı sağlayacağını umuyorum. Hazırlanmasında emeği geçen tüm yazarlara ve Hematolojik Nadir Hastalıklar Derneği’ne katkıları nedeni ile teşekkür ederim. 

Saygılarımla,
Prof. Dr. Fevzi ALTUNTAŞ
Dünya Aferez Birliği (WAA) Başkanı